ТҮТҮН, ТАШТАНДЫ ЖАНА УУЛУУ КАЛДЫКТАР: КЫРГЫЗСТАНДЫН ЭКОЛОГИЯСЫНДАГЫ КОРКУНУЧТУУ ЖАГДАЙЛАР
Жакыпбекова Атыргул Талиповна, улук окутуучу,
Ош мамлекеттик университети,
Туманбаев Бекболсун Мырзабекович,
КР Саламаттык сактоо министрлигинин оорулардын
алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-
эпидемиологиялык көзөмөл департаментинин
радиациялык коопсуздук бөлүмүнүн радиациялык
гигиенасынын врачы,
Кулчинова Гулшайыр Абдурахмановна, окутуучу
Ош мамлекеттик университети,
Козубалаева Айбала Мырзабековна, Жайыл баатыр
атын.№12 орто мектебинин биология мугалими,
Бишкек ш., Кыргыз республикасы
E-mail: beka93_kg@mail.ru, kgulya1975@gmail.com
Негизги сөздөр: флора, фауна, мөңгү, экологиялык эффективдүүлүк индекс, абанын сапаты, суунун булгануу деңгээли, биологиялык ар түрдүүлүк, түтүн, ыш, уулуу калдык сактагычтар, радиация.
Аннотация
Биздин Кыргызстандын аймагында дүйнөдөгү флоранын 2% га жакыны өсөт жана фауна түрлөрүнүн 3% дан ашыгы жашайт. Өлкөдө таза суунун жана мөңгүлөрдүн эбегейсиз запастары бар. Бирок тилекке каршы, ушундай атаандаштык артыкчылыктар болгон менен Кыргызстанда экологиялык маселе жана курчап турган чөйрөнү коргоо боюнча абал барган сайын начарлап баратат. Кыргызстан экологиялык эффективдүүлүк индекси (EPI) боюнча экологиялык абалы жана экосистемалардын жашоого жөндөмдүүлүгү 180 өлкөнүн ичинен 99-орунда турат. Анын ичинде абанын сапаты — 132-орунда, суунун булгануу деңгээли жана санитардык абал боюнча — 104-орунда, биологиялык ар түрдүүлүк боюнча — 97-орунда.
Бул Кыргызстандын экологиясы үчүн коркунучтуу жагдай болуп эсептелет.
Адабияттар
- Алешин Ю.Г. Радиационная экология Майлуу-Суу. [Текст] / Торгоев И.А.//- Бишкек: «Илим», 2010 — 96 с.
- Торгоев И.А. Геоэкология и отходы горнопромышленного комплекса Кыргызстана. [Текст] / Алёшин Ю.Г./ — Бишкек: Илим, 2009 — 239 с.
- Нурок Г.А. Технология и проектирование гидромеханизации горных работ. [Текст] — М.: Недра, 2000 г.
- Евдокимов П.Д. Проектирование и эксплуатация хвостовых хозяйств обогатительных фабрик [Текст] /Сазонов Г.Т. М.: Недра, 2000
- Нормы радиационной безопасности (НРБ-06 СП 2.6.1.001-06): зарег. 16.01.2007 г. – Душанбе: Минюст Республики Таджикистан, 2007. – 172 с.
- Корнилов А.Н. Гигиеническая оценка и некоторые закономерности формирования радиоактивного загрязнения внешней среды при добыче и переработке урановых руд. Москва. 2006. 308 с.
